تعبیر خواب در درجه ی اول کار انبیاء و معصومین است. گهگاهی خداوند به بعضی انسان ها ، به عللی ، گوشه ای از تعبیر را عنایت می کند. خداوند علم تعبیر خواب را بخاطر عفت و تقوای یوسف نبی ( علیه السلام ) به ایشان عنایت فرمود. از آن پس ، هر خوابی از او می پرسیدند ، تعبیر کامل و صحیح آن را بیان می فرمود.

ما ، در روش تعبیر ، به واسطه ی تعبّد و تعلّق خاطر و اعتقادی که به ائمه علیهم السلام داریم ، تعبیر امام صادق ( علیه السلام ) را به واسطه ی کتاب تقسیم داریم. گرچه این کتاب در منابع شیعی شناخته شده نیست ، امّا ابن حبیش با اینکه حنفی مذهب است. به صراحت از کتاب تقسیم امام صادق نقل می کند. و این خود دلیلی است بر اینکه کتاب مزبور در اختیارش بوده است.

بنا به نوشته ی آقای سید عبدالله موسوی ؛ با اندک دقتی که بکنیم می توان دریافت که بیشتر تعبیرات دیگران معمولاً شرح ها و توضیح همان کلیّاتی است که از امام صادق ( علیه السلام ) نقل شده ، در عین حال تعبیر منقول از امام صادق ( علیه السلام ) با وجود خلاصه بودن ، در مواردی ، اضافاتی نسبت به تعابیر دیگران دارد. و این موضوع خود قابل توجه است. این مطلب ، در خواب به چه مسائلی برگشت دارد. ولی تطبیق با آن موارد ، باید توسط مُعبّری آزموده و صاحب نظر و مورد اعتماد و شایسته و متخلق به اخلاق کریمه باشد.

مثلاً ؛ دیدن آهو در خواب بر 4 وجه است.

1- زن.

2- کنیزک.

3- فرزند.

4- منفعت.

حال منظور خواب شما ، کدام یک است ؟ این کار یک مُعَبّر شایسته است.

گاهی معبر ؛ با فراست از متعلقات خواب بیننده باید استفاده کند ، و با پرسیدن نام او تعبیری جالب و مطابق با واقع برای خوابش بیابد.

شخصی به خدمت امام صادق ( علیه السلام ) رسید و گفت : در خواب دیدم با دامادم معانقه ( در آغوش کشیدن ) کردم. امّا شوهر خواهرم از دنیا رفته است. و شنیده ام که معانقه با مردگان خبر از دنیا رفتن و مرگ می دهد ؟

امام ( علیه السلام ) ، اسم متوفی را پرسیدند؟ گفت : حسین

فرمود : خوابت دلیل است که عمر خواهی کرد تا امام حسین ( علیه السلام ) را زیارت کنی. در آغوش گرفتن مرده ها عمر را طولانی می کند. تو زنده خواهی بود تا امام حسین ( علیه السلام ) را زیارت کنی. هر کس همنام امام حسین را در آغوش بگیرد، امام حسین ( علیه السلام ) را زیارت خواهد کرد. انشاالله.

مُعبّر باید وقتی کسی تعبیر خوابی را می پرسد ؛ اسم او و پدرش را بپرسد. اگر اسم ها ،از نام های پیامبران باشد، بر خیر و خوبی دلالت دارد. و اگر نام هایی برخلاف این ها مثل ابوجهل ، ابوسفیان ، ابولهب ، ... ؛ بر شرّ و مضرّت دلالت دارد.

خارج از قواعد و روش تعبیر خواب ، بعضی چیزها ، برعکس تعبیر می شوند :

1- مصحف و قرآن در خواب ، حکمت است در بیداری و حکمت در خواب ، مُصحف است در بیداری

2- گریه در خواب ؛ خندیدن است در بیداری و خندیدن ، گریه است در بیداری

3- ازدواج در خواب ،  کشاورزی است.

از فوائد خواب دیدن ها، این است که گاهی مستکبرین و تبهکاران نیز با دیدن یک خواب عوض می شوند، ممکن است توبه نمایند. مومنین نیز با دیدن بعضی از خواب ها بر یقینشان افزوده می شود.

گاهی در رویا بسیار اتفاق افتاده که گم شده خود را پیدا کرده اند و آنچه در جستجویش بوده اند ولی بر آنها مستور بوده، در خواب دیده اند.

هنگامی که " نافع " پسر ارزق به " ابن عباس " گفت: خدایت را که میپرستی برای ما تعریف کن! " ابن عباس " خود باخته از شکوه و عظمت الله، سکوت اختیار کرد، نافع بسوی حسین علیه السلامآمد، حضرت به او فرمود:

 ای نافع!

آن کس که دنیایش را بر قیاس پایه نهد، همواره بر منجلاب خطا فرو میرود. و از جاده مستقیم حق منحرف میگردد. اینچنین فردی، راه را گم میکند. در کجی و نادرستی گام می سپارد؛ و سخنی ناپسند میگوید. ای پسر " ارزق " ! خدا را آنچنان توصیف میکنم که خود کرده است:

" با حواس درک نمیگردد؛ و به مخلوقات قیاس نمیگردد. او به موجودات نزدیک است، ولی نه پیوسته و متصل. از آنان به دور است، ولی نه با فاصله. یکتا و بی همتاست؛ و ترکیب پذیر نیست. او با نشانه های آفرینش، شناخته می شود و قوانین هستی، توصیف کنند اوست. نیست معبودی جز او، که بزرگ و بلند مرتبه است. " ( کهف - ٨٢ )

فرزند " ارزق " به گریه افتاد و گفت: چه زیبا سخن میگویی!

آنگاه حضرت فرمود: به من خبر دادند که تو من و برادرم و پدرم را به کفر متهم می سازی. من از تو یک سوال میکنم. پسر ارزق گفت سوال کن!

حسین علیه السلام از او درباره کلام خدا                                         " اما دیوار از آن دو پسر یتیم این شهر بود " ( کهف - ٨٢ )

پرسید و گفت: ای پسر ارزق چه کسی برای آن دو پسر ذخیره کرده بود؟

ابن ارزق گفت: پدرشان.

حضرت فرمود: پدر آن ها بهتر بود یا رسول خدا؟

پسر ارزق در جواب ماند و گفت خداوند درباره شما خبر داده که:                                        " شما گروهی هستید که دشمن را بر خاک مذلت می نشانید "

شهید ثانی رضوان الله علیه در توضیح آیه " اهدنا الصراط المستقیم " و در شرح رساله نفلیه می نویسد:

" هدایت های خداوند از راه های مختلفی است که مجموعا به چهار راه منتهی می گردد "

اول: نیروی تشخیصی که خداوند در انسان به ودیعه نهاده تا صحیح را از ناصحیح و خوب را از بد و زشت را از زیبا، تمییز دهد که عبارت از عقل و هوش و قدرت تفکر و اندیشه و امداد توسط حواس ظاهر و ... می باشد.

دوم: علائم و مشخصاتی که جهت تشخیص واقعیت ها بر سر راه انسان ها قرار داده که این آیه از قران اشاره به آن دارد.

" و هدیناه النجدین "         " او را به 2 راه اشنا کردیم ( خیر و شر ) "

سوم: ارسال پیامبران و فرستادن کتب آسمانی است که آیه شریفه

" و جعلناهم ائمه یهدون بامرنا "     " پیامبران را راهنمای راه خود قرار دادیم "

و آیه شریفه

" ان هذاالقران یهدی للتی هی اقوم " 

نیز شاهد آن است.

چهارم: پرده برداشتن از روی مجهولات و کشف نمودن اسرار توسط وحی و یا الهام و یا خواب های صادق که مخصوص انبیاء است.

علامه نوری اختصاص رویا راه انبیاء، خلاف وجدان دانسته، چراکه مومنین و غیر آن ها نیز در دیدن رویاهایی که هر کدام راجع به مسائل خاصی است، شریک آن ها هستند. ( از قبیل تعیین تکلیف یا دستور حکم لازم ).

بالاخره یکی از طرق کشف مجهولات در قرون پیشین رویا بوده است.

از امیرالمومنین علی علیه السلام نقل کرده اند که فرمود:

هنگامیکه انسان در آخرین روز زندگی و اولین روز آخرتش قرار میگیرد، مال و فرزندان و عمل او در مقابلش مجسم میگردند. و در این حال، فرد رو به اموالش میکند و میگوید: به خدا قسم من بر تو حریص بوده ام، هم اکنون بگو از من چه چیزی نزد توست؟

مال پاسخ میگوید: کفنت را از من بستان و ببر.

سپس رو به فرزندانش میکند و میگوید، به خدا قسم من دوستدار و حامی شما بوده ام، چه چیزی از من نزد شماست؟

آنان پاسخ میدهند که...

امام حسین ( علیه السلام )

هان ای مردم؛ از این اهریمنان گمراه، دوری گزینید. اینان خدا را همانند خود میپندارند و درست مانند کافران اهل کتاب، درباره او سخن میگویند.

( نه خدا، این چنین نیست ) او خدایی است که چیزی، همانندش نیست. و هم او شنوا و بیناست. چشمها از دیدنش ناتوان است؛ ولی او هر بیننده ای را می بیند. او دقیق و آگاه است.

یگانگی و بی همتایی، جبروت و عظمت ویژه اوست. اراده و خواستش، قدرت و علمش را، در سراسر جهان به اجراء نهاده است. هیچ ...

حضرت محمد - اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

- هر که از روی تکبر جامه اش را به زمین بکشد ، حق تعالی در قیامت نظر رحمت به او نفرماید.

امام محمد باقر - علیه السلام

- جایز نیست ، زنان را که شبیه به مردان شوند. زیرا که رسول خدا لعنت کرد مردانی را که شبیه به زنان شوند و لعنت کرد زنانی را که شبیه به مردان شوند.

امام جعفر صادق - علیه السلام

- خداوند عزوجل به پیغمبری از پیغمبرانش وحی فرمود که ؛ بگو به مومنان که نپوشید جامه های دشمنان مرا ، نخورید طعام های دشمنان مرا ، به مسلک دشمنان من سلوک نکنید ، که ایشان نیز مانند آن ها دشمنان من خواهند بود.

حضرت محمد - اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

- بپوشید جامه ی سفید را که نیکوتر و پاکیزه ترین رنگ هاست و مُرده های خود را در آن کفن کنید.

- پوشیدن جامه ی سیاه مگر در 3 موضع ، کراهت شدید دارد. موزه ، عبا ، عمامه. ( اگر این 3 موضع هم سیاه نباشد ، بهتر است )

امام جعفر صادق - علیه السلام

- پوشیدن جامه ی سرخ تیره ، کراهت دارد. مگر برای نو داماد.

- در لباس سیاه نماز مکنید که لباس اهل جهنم است.

حضرت محمد - اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

- یا علی - علیه السلام - ؛ انگشتر طلا در دست مکن که زینت توست در بهشت ، لباس حریر نپوش که آن پوشش توست در بهشت و حق تعالی به سبب پوشیدن آن در دنیا ، پوستت را در قیامت با آتش نسوزاند.

- پنج چیز را تا مُردن ترک نمی کنم ؛ بر روی زمین با غلامان چیز خوردن ، بر الاغ جل دار سوار شدن ، بُز را به دست خود دوشیدن ، سلام بر اطفال کردن ، جامه ی پشمینه پوشیدن.

- در آخر الزمان ، گروهی به هم رسند که در تابستان و زمستان جامه ی پشمینه بپوشند. و گمان کنند که ایشان را به این سبب بر دیگران فضلی و زیادتی هست. ملائکه ی آسمان ها و زمین ، آن جماعت را لعنت کنند.

امام علی - علیه السلام

- بپوشید جامه ی پنبه را که آن پوشش رسول خداست و پوشش ما اهل بیت است.

- کتان ، از پوشش پیغمبران است.

امام صادق - علیه السلام

- جایز است که مرد اهل ( مونث ) خود را به طلا زینت کند. اما پسران را ؛ نه.

- نباید پوشید جامه ی مو و پشم را ، مگر از برای علتی ؛ ( اگر پوشیدن شال را ، زیِ خود قرار دهند و به سبب آن از دیگران ممتاز شوند ، مذموم است. اما اگر گاهی برای قناعت یا شکستگی یا دفع سرما بپوشد ، قصور ندارد و مویّد این معنی است )

- پوشیدن کتان ، بدن را فربه می کند.

سوره ی مبارکه اعراف - آیه 32 :

بگو : زينت‏هاى خدا و روزى‏هاى پاكيزه‏اى را كه براى بندگانش پديد آورد ، چه كسى حرام كرده ؟ ! بگو : اين  [زينتها و روزى‏هاى پاكيزه]  در زندگى دنيا براى كسانى است كه ايمان آورده‏اند  [البته اگر چه غير مؤمنان هم با آنان در بهره‏ورى شريكند ، ولى]  در قيامت فقط ويژه مؤمنان است ؛ ما اين گونه آيات خود را براى گروهى كه اهل دانش و بصيرت‏اند بيان مى‏كنيم .

امیرالمومنین علی - علیه السلام

- باید برای برادر مومن خود زینت کنید ، چنانچه از برای بیگانه زینت می کنید وقتیکه می خواهید شما را به نیکوترین هیئتی ببیند.

- حق تعالی جمعی را خلق کرده است که برای شفقت ، بر ایشان دنیا را تنگ کرده است و محبت دنیا را از ایشان برداشته است. پس به سوی آخرت ، که حق تعالی ایشان را به سوی آن خوانده ، راغب گردانیده است. ایشان بر تنگی معاش و مکروهات دنیا صبر می کنند و مشتاق هستند به آنچه نزد خدا از کرامت ابدی ، جان خود را در راه رضای خدا باخته اند و آخر کار ایشان ، شهادت است. پس در آخرت ، خدا از ایشان خوشنود باشد و می دانند که مرگ راهی است که همه را در پیش است. پس توشه ای برای آخرت خود اندوخته اند و طلا و نقره جمع نکرده اند و جامه های بزرگ می پوشند و به قوت ضروری قناعت می کنند و زیادت ها را در راه خدا می دهند که توشه ی آخرت ایشان باشد و از برای رضای خدا با نیکان دوستی می کنند و از برای خدا با دشمنان دشمنی می کنند. ایشانند ؛ چراغ های راه هدایت . و ایشانند متنعّم به نعیم آخرت.

یوسف بن ابراهیم : به خدمت امام حسین - علیه السلام - رفتم و جامه های خز پوشیده بودم. پرسیدم که نظرشان در مورد این لباس چیست؟ فرمود : باکی نیست. بدرستیکه ، چون امام حسین - علیه السلام - شهید شد ، جامه ی خز پوشیده بود.

امام جعفر صادق - علیه السلام

- هرگاه خدا نعمتی به بنده ی خود کرامت فرماید و اثر آن نعمت بر او ظاهر شود ، او را دوست خدا می نامند و یادکننده ی نعمت پروردگار خواهد بود. و اگر بر او ظاهر نشود ، او را دشمن خدا می نامند و تکذیب کننده ی نعمت پروردگار خواهد بود.

- هرگاه حق تعالی نعمتی به بنده کرامت فرماید ، دوست می دارد که اثر آن نعمت را بر او ببیند.

- حق تعالی زینت و اظهار نعمت را دوست می دارد و ترک زینت و اظهار بدحالی را دشمن می دارد. دوست می دارد که اصر نعمت را در بنده ی خود ببیند ؛ به اینکه جامه ی خود را خوشبو دارد ، خانه را نیکو دارد ، ساحت های خانه را جارو کند ، تا جائیکه ، چراغ را پیش از غروب آفتاب روشن کردن ؛ فقر را ذایل و روزی را زیاد می کند.

سفیان ثوری که از مشایخ صوفیه است به مسجد الحرام آمد. دید که حضرت امام جعفر صادق - علیه السلام - نشسته و جامه های پر قیمت نیکو پوشیده است. گفت : والله بروم و او را بر این جامه ها سرزنش کنم. پس نزدیک آمد و گفت : ای پسر رسول خدا ؛ والله که پیامبر چنین جامه ای نپوشیده و هیچ یک از پدرانت چنین جامه ای نپوشیده اند. حضرت فرمود : حضرت رسول در زمانی بودند که روزی بر مردم تنگ بود و امروز روزی بر مردم فراخ است. سزاوارترین مردم به صرف کردن نعمت های خدا نیکانند . پس آیه ی 32 سوره اعراف را خواند که گذشت و فرمودند که ما سزاوارترین مردم هستیم به تصرف کردن در آنچه خدا عطا کرده است. ای ثوری ، این جامه را که پوشیده ام ، برای مردم پوشیده ام. پس دامن جامه را بالا کردند و به او نشان دادند جامه ی گنده ای را که در زیر پوشیده بودند و فرمودند : جامه ی پایین را برای لذت نفس خود پوشیده و جامه ی بالا را برای فریب دادن مردم پوشیده ام.

امام رضا - علیه السلام - در تابستان بر روی حصیر می نشستند و در زمستان بر روی پلاس. و در خانه جامه های بزرگ می پوشیدند و چون بیرون می آمدند ، برای مردم زینت می کردند.

از عبدالله بن هلال منقول است که عرض کردم به امام رضا - علیه السلام - که چه بسیار خوش می آید مردم را از احوال کسانی که طعام های بد مزه و ناگوار می خورند و جامه های گنده می پوشند و اظهار شکستگی و خشوع می نمایند. فرمود : مگر نمی دانی که حضرت یوسف پیغمبر و پیغمبر زاده بود و قباهای دیبای طلاباف می پوشید و بر مجالس آل فرعون می نشست و حکم در میان مردم می کرد و مردم را با لباس او کاری نبود و از او عدالت در حکم می خواستند. و امام می باید که آنچه گوید راست گوید و هرگاه وعده کند ، وفا کند و حکم به عدالت کند. خدا ، حلال را بر کسی حرام نکرده است و آیه ی 32 سوره اعراف را تلاوت فرمودند.

حضرت محمد ( اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

هرگاه آثار توبه ، بر توبه کننده ظاهر نشد ، پس توبه نکرده است. راضی کردن خصمان ( http://farsilookup.com/ ) ، قضاء نماز و فرایض که نکرده ، شکستگی و تواضع با مخلوقات ، پرهیز نفس از شهوت ، زردی رنگ از شب بیداری ، صفای باطن به کم خوری ، خمیدن پشت از خوف آتش ، گداختن استخوان ها به شوق بهشت ، رقّت قلب از خوف ملک الموت ، چسبیدن پوست به استخوان از حذر کردن آخرت و فوت . پس چون ببینی بنده را به این صفت ؛ او تائب کامل و ناصح نفس خود است.

امام صادق ( علیه السلام ) فرمود : هرکس این آیه را در وقت خواب بخواند ، هر زمانی که اراده کند بیدار می شود.

قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوحَى إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا 110

شخصی از امام علی ( علیه السلام ) پرسید ؛ یا امیرالمؤمنین ! دزد در شب مالِ مرا بسیار می برد ، حضرت فرمود : چون به رختخواب می روی ، این دو آیه را بخوان.

قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَـنَ أَيًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلاً 110 وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُن لَّهُ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا 11